Kamu Yararı Kararı Hangi Durumlarda Alınır? Ekonomi Perspektifinden Bir İnceleme Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları: Ekonomist Bir Bakış Bir ekonomist olarak, en temel sorunlardan biri her zaman kaynakların sınırlılığı olmuştur. İnsanlar ve toplumlar, sınırsız ihtiyaç ve isteklerle karşı karşıyadır, ancak bu ihtiyaçları karşılayacak kaynaklar sınırlıdır. Bu sınırlılık, her seçimde karşımıza çıkar ve her seçim, farklı sonuçlara yol açar. Bu düşünce, kamulaştırma ve kamu yararı kararı alma süreçlerinde de geçerlidir. Kamulaştırma, devletin özel mülkleri, toplumsal yarar doğrultusunda el koymasıdır ve bu kararı alırken, toplumun kaynaklarını nasıl en verimli şekilde kullanacağına karar verilmesi gerekir. Kamu yararı kararı ise tam olarak bu noktada…
12 YorumEtiket: bir
Ekonomistin Girişi Kıt kaynaklar, seçim yapılması gereken alanlar ve beklenen sonuçlar… Bu üçlü, yalnızca ekonomi biliminin değil, aynı zamanda sinema aracılığıyla toplumsal mesajlarla kurulan anlatıların da temelidir. Bir film izlerken sadece üstü kapalı bir hikâyeye değil, aynı zamanda o hikâyenin arkasında yatan karar mekanizmalarına, güç ilişkilerine ve dağılımdışı kazançlara dikkat etmek mümkündür. Bu perspektiften bakıldığında Get Out (Türkçede “Kapan” olarak da anılıyor) filmi, sadece korku‑gerilim türünde bir yapım değil, ekonomik anlamda kaynakların (beden, zihin, sermaye), tercihlerin (kim kimle, hangi sistemle işliyor) ve toplumsal refahın (kimin yararına varılıyor) yeniden üretildiği bir sahne gibidir. Bu yazıda, “Kapan filmi ne anlatıyor?” sorusunu ekonomik…
14 YorumŞirket Borcu Kime Kalır? Siyaset Bilimi Perspektifinden Bir Analiz “Güç, her zaman görünenin ötesindedir; toplumun yüzeyinde cereyan eden olaylar, derinlere gömülmüş yapısal güç ilişkilerinin bir yansımasıdır.” Bir siyaset bilimci olarak, toplumsal düzeni anlamak için sadece bireylerin davranışlarına bakmak yetmez. Gücün nerede ve nasıl şekillendiğini, bu güç ilişkilerinin ekonomik sistemde nasıl yansıdığını anlamak gerekir. Şirket borçlarının kime kalacağı sorusu da tam bu noktada anlam kazanan bir soru haline gelir. İflas eden bir şirketin borçları, sadece finansal bir yük değil, aynı zamanda toplumsal yapıdaki eşitsizlikleri, ideolojik tercihlerden iktidar ilişkilerine kadar birçok unsuru gözler önüne serer. Şirket borçları kime kalır? Bu soruya cevap…
8 Yorumİstila Ne Zaman Çekildi? Antropolojik Bir Bakış Bir antropolog olarak, kültürlerin ve toplulukların nasıl şekillendiği, tarihsel ve toplumsal olayların, bireylerin yaşam biçimlerini nasıl dönüştürdüğünü anlamak her zaman büyüleyici olmuştur. Toplumların içinde bulunduğu ritüeller, semboller, değerler ve kimlikler, sadece bireysel değil, aynı zamanda kolektif hafızaları da oluşturur. Bu yazıda, “istila” kavramının ne zaman ve nasıl çekildiğini tartışacak, kültürlerin varlıklarını sürdürme biçimlerini ve bu tarihsel olayların toplum üzerindeki etkilerini antropolojik bir bakış açısıyla inceleyeceğiz. İstila: Kültürel Bir Zihinsel Devrim İstila, bir bölge ya da toplum üzerinde yabancı bir gücün egemenlik kurması olarak tanımlanabilir. Ancak, bu basit tanımın çok ötesinde, istila bir kültürün…
4 YorumYüzde Kaç Eksik Hesaplama? Ölçünün Etiği, Bilgisi ve Varlığı Üzerine Felsefi Bir Deneme Bir filozofun bakışıyla başladığımda, “yüzde kaç eksik hesaplama” sorusu yalnızca bir matematik problemi gibi görünmez; bir ölçünün hakkaniyeti, bilginin sınırları ve varlığın nicelikle kavranışı üzerine açılan geniş bir kapı gibidir. Çünkü eksiklik, yaşamın her alanında karşımıza çıkar: ücret bordrosundaki eksik ödeme, indirim afişindeki belirsiz oran, araştırma raporundaki marjinal hata… Yüzde, hem bizimle gerçeklik arasında kurulan hesap köprüsüdür hem de bu köprünün kusurlarını ortaya çıkaran bir ayna. Epistemolojik Çerçeve: “Eksik” Bilgi Nasıl Ölçülür? “Yüzde kaç eksik hesaplama?” sorusu, önce bilginin doğasına dair bir sorgulama gerektirir. Bilmek, bir büyüklüğü…
18 YorumKastamonu Birleşik Kelime mi? Bir Kelimenin Hikâyesi, Bir Şehrin Ruhu Bir Hikâyeyle Başlayalım: “Kelimenin Peşindeki Yolculuk” Bir sonbahar sabahıydı… Yağmur yeni başlamış, Kastamonu sokakları ıslak taşların üzerinde ışıldıyordu. Eski bir kitapçı dükkânında, iki eski dost uzun zamandır tartıştıkları o soruya bir kez daha dönmüştü. Ali, her zamanki gibi ciddi ve planlıydı. Mühendis kafasıyla dünyaya bakar, kelimeleri bile mantık çerçevesinde çözmeye çalışırdı. Elif ise duygu yüklü, kelimelerin ardındaki hikâyelere inanan bir edebiyatçıydı. Onun için her harf bir hatırayı, her kelime bir duyguyu temsil ederdi. O gün de mesele yine aynıydı: “Kastamonu birleşik kelime mi?” Ali gözlüğünü düzeltip kitabın sayfasını işaret etti:…
8 YorumKarınca Bir Hayvan mı? Geleceğin Şehirlerinde Minik Mühendislerin Büyük Rolü Bugün sizinle, “Karınca bir hayvan mı?” sorusunu sadece biyolojik bir sınıflandırma olarak değil, geleceğimizin yaşam kalitesini etkileyecek bir merak olarak masaya yatırmak istiyorum. Gelin, birlikte beyin fırtınası yapalım: Antik bir düzenin temsilcileri olan karıncalar, yarının şehirlerini, tarımını ve teknolojisini nasıl şekillendirebilir? Samimi bir davet: Aklınıza gelen her uçuk fikir yorumlarda değerli—çünkü geleceği bazen en beklenmedik sorular aydınlatır. Önce Netlik: Karınca Elbette Bir Hayvan—Hatta Böcekler Âleminin Stratejisti Kısa ve net cevap: Evet. Karıncalar, Hayvanlar Âlemi (Animalia) içinde, Eklembacaklılar (Arthropoda) şubesine, Böcekler (Insecta) sınıfına ve Zar Kanatlılar (Hymenoptera) takımına dâhildir. Bu teknik…
8 YorumTDK Ahlak Nasıl Yazılır? Felsefi Bir Perspektiften İnceleme Giriş: Dil ve Ahlak Arasındaki Derin Bağlantılar Felsefe, insan düşüncesinin en derinliklerine inmeyi ve evrensel gerçeklere ulaşmayı amaçlar. Ahlak, insana özgü, evrensel bir kavram olarak, insanın doğru ile yanlış arasında yaptığı seçimlerin ve bu seçimlerin toplumdaki yeriyle ilgilenir. Dil ise, düşüncelerimizi ifade etmenin ve dünyayı anlama biçimimizin temel aracıdır. Peki, dil ve ahlak arasında nasıl bir ilişki vardır? Ahlakın ne olduğunu anlamadan, onu ifade etmenin ve yazmanın anlamlı olup olmayacağını nasıl bilebiliriz? Türk Dil Kurumu (TDK) gibi resmi dil otoritelerinin yazım kurallarına bakıldığında, ahlak kelimesinin nasıl yazılacağı sorusu, daha derin felsefi tartışmalara…
8 YorumKarni Nedir TDK? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Hayatın içinden bir kelimeyle başlayalım: “Karni.” Belki çoğumuz bu kelimeyi daha önce duymadık ya da anlamını hiç merak etmedik. Ama kelimeler, özellikle de kültür ve dilin derinlerinde kök salmış olanlar, sadece birer tanım değil; taşıdıkları çağrışımlar, temsil ettikleri kimlikler ve açtıkları düşünce yollarıyla toplumsal birer aynadır. Bugün, “karni” sözcüğünün Türk Dil Kurumu’ndaki (TDK) anlamına bakarken, bunu yalnızca bir kelime analizi olarak değil; toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet merceğinden bir düşünme daveti olarak ele alalım. TDK’ya Göre Karni Nedir? TDK sözlüğünde “karni” kelimesi, Arapça kökenli bir sözcük olarak…
8 YorumMotifli Hırka Hangi İple Yapılır? Siyaset Biliminin Örgüsünde Güç, Kimlik ve Toplum Bir siyaset bilimci olarak, toplumsal düzenin nasıl “örüldüğünü” anlamaya çalışırken, çoğu zaman bir hırka motifine bakar gibi incelerim: her ilmek, bir kurumun; her renk, bir ideolojinin; her desen, bir vatandaşın temsilidir. Motifli hırka sorusu, basit bir el işi tekniği gibi görünse de, aslında iktidar ilişkileri, toplumsal örgütlenme ve kimlik inşasının mikro sembollerini taşır. “Motifli hırka hangi iple yapılır?” diye sorduğumuzda, belki de “Toplum hangi değerlerle bir arada durur?” sorusunun ipliğine dokunuyoruz. İktidarın İplikleri: Gücü Kim Örüyor? Toplumun örgüsel yapısını anlamak için önce iktidarın dokusuna bakmak gerekir. Tıpkı bir…
8 Yorum